คำพิพากษาศาลอุทธรณ์คดีชำนัญพิเศษที่ 1970/2567    นางสาว ป.                             โจทก์

           (ประชุมใหญ่)                                                    นางสาว ก.                              จำเลย

ความผิดต่อ พ.ร.บ. ลิขสิทธิ์ (ชั้นไต่สวนมูลฟ้อง)

            งานขนมชั้นเค้กปลาแซลมอนของโจทก์ทำขึ้นจากส่วนประกอบคือ แป้ง กะทิ และน้ำตาล ก่อนนำมาขึ้นรูป หั่น และจัดวางให้มีรูปร่างเป็นขนมเค้ก มีวัตถุประสงค์เพื่อจำหน่ายให้ผู้ซื้อนำไปบริโภค นับได้ว่าเป็นงานที่เริ่มจากการทำอาหารแล้วจึงตกแต่งรูปลักษณ์ให้แตกต่างจากขนมชั้นทั่วไป รูปลักษณ์จึงมีไว้เพื่อจูงใจให้ซื้อเพื่อบริโภค มิใช่เป็นงานที่มีวัตถุประสงค์เพื่อให้เป็นงานศิลปะ อีกทั้งยังไม่อาจคงสภาพรูปทรงได้ สุดท้ายแล้วงานก็จะสูญสลายไปด้วยการบริโภคหรือเน่าเสีย สาธารณชนย่อมไม่อาจรับรู้รูปลักษณ์ของงานโจทก์ได้อีก หากโจทก์จะสร้างงานขนมชั้น
เค้กปลาแชลมอนขึ้นใหม่ก็คงเป็นการสร้างงานชิ้นใหม่โดยใช้แนวความคิดเดิม จึงมิใช่งานที่มีวัตถุประสงค์เพื่อให้เป็นงานประติมากรรม และไม่อาจดำรงอยู่ได้นานเพียงพอที่จะให้สาธารณชนรับรู้หรือรับทราบในฐานะที่เป็นงานประติมากรรมได้ งานของโจทก์จึงไม่ใช่งานประติมากรรม

เมื่องานของโจทก์มิใช่งานที่เริ่มจากความงามเพื่อให้เป็นงานประติมากรรมแล้วนำไปใช้ประโยชน์อย่างอื่น แต่เป็นงานที่เริ่มจากวัตถุประสงค์ของการใช้งาน แล้วปรับปรุงรูปลักษณ์ให้น่าดู
อีกทั้งการบริโภคคือประโยชน์ใช้สอยในงานของโจทก์ ขนมชั้นเค้กปลาแซลมอนของโจทก์ไม่อาจแยกประโยชน์ใช้สอยออกจากความงามได้ จึงมิใช่งานศิลปประยุกต์ด้วยเช่นกัน

_____________________________

         โจทก์ฟ้องและแก้ไขคำฟ้อง ขอให้ลงโทษจำเลยตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537
มาตรา 27, 31, 64, 65, 69, 70, 75, 76 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 91 และสั่งจ่ายค่าปรับ
ฐานละเมิดลิขสิทธิ์ที่จำเลยได้ชำระตามคำพิพากษาให้แก่โจทก์ซึ่งเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์จำนวนกึ่งหนึ่ง

         ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลางไต่สวนมูลฟ้องแล้ว พิพากษายกฟ้อง

         โจทก์อุทธรณ์

         ศาลอุทธรณ์คดีชำนัญพิเศษแผนกคดีทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศวินิจฉัยว่า ข้อเท็จจริงรับฟังตามทางไต่สวนของโจทก์ว่า โจทก์และจำเลยต่างประกอบอาชีพสอนทำขนมออนไลน์ สำหรับข้อหาความผิดที่โจทก์ฟ้องจำเลยฐานละเมิดลิขสิทธิ์ภาพถ่ายเค้กปลาแซลมอนของโจทก์
ซึ่งเป็นงานศิลปกรรม ประเภทงานภาพถ่าย ตามฟ้องข้อ 2. ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลางพิพากษายกฟ้อง โจทก์ไม่อุทธรณ์ ข้อหาความผิดฐานนี้จึงเป็นอันยุติไปตามคำพิพากษา
ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลาง

         คดีมีปัญหาที่ต้องวินิจฉัยตามอุทธรณ์ว่า ฟ้องโจทก์มีมูลความผิดฐานละเมิดลิขสิทธิ์ในงานขนมชั้นเค้กปลาแซลมอน อันเป็นงานศิลปกรรมประเภทประติมากรรมหรืองานศิลปประยุกต์หรือไม่ ศาลอุทธรณ์คดีชำนัญพิเศษโดยมติของที่ประชุมใหญ่ เห็นว่า งานขนมชั้นเค้กปลาแซลมอนของโจทก์ทำขึ้น
จากส่วนประกอบคือ แป้ง กะทิ และน้ำตาล ก่อนนำมาขึ้นรูป หั่น และจัดวางให้มีรูปร่างเป็นขนมเค้ก
งานของโจทก์มีวัตถุประสงค์เพื่อจำหน่ายให้ผู้ซื้อนำไปบริโภค ดังที่เห็นได้จากการที่โจทก์ได้นำผลงาน
ไปออกรายการโทรทัศน์เกี่ยวกับอาหาร นับได้ว่างานขนมชั้นเค้กปลาแซลมอนของโจทก์เป็นงานที่เริ่มจากการทำอาหารเพื่อบริโภคโดยตกแต่งรูปลักษณ์ให้แตกต่างจากขนมชั้นทั่วไป งานที่มีส่วนประกอบ
และวัตถุประสงค์เช่นนี้ นับได้ว่ามีรูปลักษณ์ไว้เพื่อจูงใจให้ซื้อเพื่อบริโภค มิใช่เป็นงานที่มีวัตถุประสงค์เพื่อให้เป็นงานศิลปะ อีกทั้งยังไม่อาจคงสภาพรูปทรงได้ สุดท้ายแล้วงานก็จะสูญสลายไปด้วยการบริโภคหรือเน่าเสีย เมื่อถูกบริโภคหรือเน่าเสียแล้ว งานต้นฉบับก็สูญสลายไป สาธารณชนย่อมไม่อาจรับรู้รูปลักษณ์ของงานโจทก์ได้อีก หากโจทก์จะสร้างงานขนมชั้นเค้กปลาแซลมอนขึ้นใหม่ก็คงเป็นการสร้างงานชิ้นใหม่โดยใช้แนวความคิดเดิม งานที่มีลักษณะเช่นนี้ จึงมิใช่งานที่มีวัตถุประสงค์เพื่อให้เป็นงานประติมากรรม และไม่อาจดำรงอยู่ได้นานเพียงพอที่จะให้สาธารณชนรับรู้หรือรับทราบในฐานะที่เป็นงานประติมากรรมได้ ทั้งนี้โดยไม่ได้คำนึงถึงคุณค่าทางศิลปะในงานของโจทก์ งานขนมชั้นเค้กปลาแซลมอนของโจทก์จึงมิใช่
งานประติมากรรมที่กฎหมายลิขสิทธิ์มุ่งให้ความคุ้มครอง สำหรับงานที่จะได้รับความคุ้มครองในฐานะ
ที่เป็นงานศิลปประยุกต์นั้น จะต้องเริ่มต้นจากงานที่มีความงามเป็นจุดเริ่มต้นแล้วนำงานดังกล่าว
ไปใช้ประโยชน์อย่างอื่น งานของโจทก์นั้นมิใช่งานประติมากรรมดังที่วินิจฉัยไว้แล้ว งานของโจทก์เริ่มต้น
จากการทำอาหารเพื่อบริโภคจากนั้นจึงทำอาหารเป็นรูปร่างคล้ายเนื้อปลาแซลมอนดิบแล้วจึงจัดเรียง
ให้เป็นเค้ก จึงมิใช่งานที่เริ่มจากความงามเพื่อให้เป็นงานประติมากรรมแล้วจึงนำไปใช้ประโยชน์อย่างอื่น แต่เป็นงานที่เริ่มจากวัตถุประสงค์ของการใช้งานแล้วจึงปรับปรุงรูปลักษณ์ให้น่าดู อีกทั้ง การบริโภคคือประโยชน์ใช้สอยในงานของโจทก์ เมื่อการบริโภคทำต่อตัวงานของโจทก์เอง เมื่อบริโภคแล้วงานของโจทก์
ก็หายไป ขนมชั้นเค้กปลาแซลมอนของโจทก์จึงไม่อาจแยกประโยชน์ใช้สอยออกจากความงามได้ จึงมิใช่
งานศิลปะประยุกต์ด้วยเช่นกัน ที่ศาลทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศกลางไต่สวนมูลฟ้องแล้วพิพากษายกฟ้องนั้น ศาลอุทธรณ์คดีชำนัญพิเศษเห็นพ้องด้วยในผล

         พิพากษายืน.

 (วันชัย ศศิโรจน์ – กนกรดา ไกรวิชญพงศ์ – คมน์ทนงชัย ฉายไพโรจน์)

สุธรรม สุธัมนาถพงษ์ - ย่อ

กลอน รักษา - ตรวจ